Bạn đã từng bao giờ cảm thấy như này chưa?
- Rõ ràng mình nỗ lực hơn nhiều người khác mà vẫn không đạt được kết quả mong muốn
- Mình đọc rất nhiều sách dạy làm giàu mà thu nhập vẫn chẳng tăng lên
- Mình có ý nghĩ muốn nghỉ việc để khởi nghiệp đã 3 năm nay. Nhưng vẫn chưa có gì thay đổi.
- Mình muốn cải thiện mối quan hệ với những người xung quanh nhưng lại rất ngại và không thể mở lòng.
- Nhiều khi nói chuyện trước đông người hoặc trước người khác giới, đột nhiên mình cảm thấy lo âu, sợ điều gì đó và trở nên ngập ngừng
Nếu những tình trạng này xảy ra với bạn, nhiều khả năng là bạn cần tìm hiểu thêm về “hình ảnh tự thân” (self-image) để có thay đổi đột phá.
Trong bài viết này, tôi sẽ giải thích về hình ảnh tự thân là gì, có những loại hình ảnh tự thân nào? Và tất nhiên, sẽ giới thiệu với các bạn về những phương pháp cụ thể, thích hợp nhất để nâng cao hình ảnh tự thân mà bạn có thể thực hành ngay lập tức.
Mục Lục
1. Hình ảnh tự thân là gì ?
Nói một cách dễ hiểu, hình ảnh tự thân hay Self-image là những suy nghĩ, niềm tin của bạn về chính bạn. Là sự tự nhận thức bản thân.
1-1. Chúng ta tự nhận thức bản thân như thế nào?
Nếu ví bộ não của chúng ta là chiếc máy tính thì những niềm tin về bản thân chính là những chương trình, phần mềm được cài đặt trong máy.
Ví dụ:
|
Những chương trình này được cài đặt một cách vô thức trong bộ não của chúng ta. Nếu không cài những chương trình cần thiết vào trong máy tính, thì dù có muốn, chúng ta cũng không thể sử dụng được những tính năng tuyệt vời của nó. Tương tự, nếu không mang trong mình “hình ảnh tự thân thích hợp”, thì dù chúng ta có “muốn trở thành con người lý tưởng” cũng sẽ rất khó làm được.
Nói cách khác, dù bạn “muốn trở thành người làm việc xuất sắc”, nhưng niềm tin bên trong của bạn lại là “tôi là kẻ vô dụng, chuyên gây rắc rối”, thì dù bạn có cố gắng đến mấy, nỗ lực cũng không được đền đáp.
Ngược lại, nếu hình ảnh tự thân của bạn là “tôi có tài, tôi làm được”, thì dù gặp khó khăn, thất bại bạn cũng sẽ không bỏ cuộc và tiếp tục hành động cho đến khi ra kết quả.
1-2. Phản ứng của hình ảnh tự thân
Hình ảnh tự thân này ảnh hưởng tới kết quả của rất nhiều lĩnh vực trong cuộc sống, không chỉ công việc mà còn mối quan hệ (gia đình, tình yêu), tiền bạc (thu nhập, tiết kiệm), địa vị/vị trí xã hội, sức khỏe…
Người có hình ảnh tự thân thấp và người có hình ảnh tự thân cao sẽ phản ứng khác nhau trước cùng một tình huống.
Ví dụ:
Khi gặp khó khăn, thất bại
Người có hình ảnh tự thân thấp:
Người có hình ảnh tự thân cao:
|
Khi bị phản đối trong cuộc họp
Người có hình ảnh tự thân thấp:
Người có hình ảnh tự thân cao:
|
Khi đạt được điều gì đó, khi được khen ngợi
Người có hình ảnh tự thân thấp:
Người có hình ảnh tự thân cao:
|
Vì đây là những chương trình đã được cài đặt, nên những phản ứng này xảy ra một cách tự nhiên, tự động dù chúng ta không suy nghĩ gì, gây ảnh hưởng đến cảm xúc và tư duy, kết cục là ảnh hưởng tới kết quả toàn bộ cuộc đời chúng ta.
Nếu bạn mang trong mình hình ảnh tự thân thấp, thì dù bạn có muốn thử sức với điều gì đó, sâu bên trong bạn vẫn tin rằng bạn sẽ không thể làm tốt. Nói cách khác, bạn tin rằng trạng thái “không làm được = phù hợp với bản thân mình hiện tại” mà chính bạn cũng không nhận ra.
Hơn nữa, kể cả khi bạn đạt được kết quả hoặc trạng thái tốt hơn, nhưng hình ảnh tự thân của bạn vẫn thấp, không tương ứng thì kết quả đó sẽ không duy trì được lâu, trạng thái đó sẽ không ổn định. Kết cục là bạn quay trở lại với con người vốn có.
1-3. Hai loại hình ảnh tự thân
Đó là hình ảnh tự thân về “trình độ năng lực” và hình ảnh tự thân về “sự tồn tại của bản thân”.
Ví dụ, hình ảnh tự thân về trình độ năng lực liên quan đến những niềm tin về kiến thức, kỹ năng như:
- Tôi không giỏi thuyết trình
- Tôi không nói được tiếng Anh
- Tôi viết văn rất kém
Còn hình ảnh tự thân về sự tồn tại của bản thân lại liên quan đến nhân dạng, bản sắc, giá trị của người đó. Ví dụ:
- Tôi không được yêu thương
- Tôi không xứng đáng được hạnh phúc
- Tôi chẳng có giá trị gì
Điều quan trọng bạn cần biết đó là, hình ảnh tự thân về sự tồn tại có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Ví dụ, những niềm tin như “tôi không giỏi máy tính/tôi không biết bán hàng/tôi không biết quản lý thời gian” có nguyên nhân từ sự thiếu kiến thức, kỹ năng. Chúng sẽ được giải quyết và bạn sẽ tự tin hơn khi học hỏi phương pháp, trau dồi, rèn luyện và tạo được thói quen.
Tuy nhiên, nếu hình ảnh tự thân về sự tồn tại của bạn vẫn không được nâng cao, thì bạn sẽ không có ý định đi học những kiến thức, kỹ năng đó để tự hoàn thiện, hoặc nếu có học đi chăng nữa, bạn cũng sẽ khuất phục trước tiếng nói nhỏ bên trong rằng “đằng nào cũng vô ích thôi” và không chịu ứng dụng những gì đã học.
Vì vậy, khi muốn thực hiện điều gì đó, bạn cần xác định được mình đang bị cản trở bởi hình ảnh tự thân về “trình độ năng lực” hay “sự tồn tại”, từ đó áp dụng phương pháp phù hợp để cải thiện.
2. Các phương pháp cụ thể để nâng cao hình ảnh tự thân
2-1. Lập các danh sách ý nghĩa
Đừng tiếc thời gian để lập 2 danh sách dưới đây, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy nó rất xứng đáng với thời gian bạn đã bỏ ra.
2-1-1. Danh sách những điều biết ơn
Đây là một trong những bài tập tuyệt vời nhất mà tôi từng thực hành. Nó thực sự kỳ diệu.
Tôi đã làm bài tập này theo cuốn “The Magic” – một cuốn sách nổi tiếng, hướng dẫn thực hành lòng biết ơn trong 28 ngày. Trong 28 ngày đó, mỗi ngày tôi đều viết vào sổ 10 điều mình cảm thấy biết ơn, may mắn trong cuộc sống.
Có 3 lưu ý quan trọng khi lập danh sách này:
- Nên viết theo cấu trúc: “Tôi biết ơn … (người/vật) vì …” Khi nêu ra được lý do rõ ràng, cụ thể tại sao bạn lại biết ơn người đó/điều đó, cảm giác may mắn, hạnh phúc sẽ in đậm hơn rất nhiều.
- Thực sự đưa cảm xúc của bạn vào khi nghĩ về người/sự kiện bạn đang nhắc đến. Bạn có thể nhắm mắt, đặt tay lên trái tim và sống lại những điều tuyệt vời đã xảy ra trong cuộc đời bạn.
- Bạn có thể lặp lại danh sách đã viết, nhưng nên cố gắng mỗi ngày tìm ra những điều mới để biết ơn. Chúng ta có thể cảm thấy biết ơn những điều người khác đã làm cho mình, những thứ mình đang sở hữu, nhưng hãy học cách biết ơn cả những thứ tưởng chừng như hết sức đương nhiên, như không khí, ánh nắng mặt trời, làn gió mát, trật tự tự nhiên của vũ trụ…
Dưới đây là ví dụ về nội dung của ngày đầu tiên tôi đã viết:
|
Nếu bạn cảm thấy cuộc sống của mình thật tồi tệ và đầy đau khổ, thì đó là dấu hiệu của việc bạn đang sống với rất ít lòng biết ơn. Những người bất hạnh thường tập trung vào những việc người khác không làm cho mình thay vì những việc họ đã làm cho mình.
Theo luật hấp dẫn, khi bạn càng biết ơn, sẽ càng có nhiều sự kiện khiến bạn cảm thấy biết ơn xảy ra trong cuộc sống.
Bản thân tôi khi thực hành đều đặn điều này, rất nhiều may mắn đã đến với tôi sau đó. Ví dụ, tôi được tặng quà, được tặng khóa học rất giá trị, mua hàng được giảm giá bất ngờ, được nhận một số khoản tiền thưởng mà tôi không hề biết trước, được giới thiệu công việc thú vị…
Nhưng quan trọng nhất, nó khiến mỗi ngày của tôi trôi qua trong sự ung dung, thư thái, cảm giác phong phú, đủ đầy, sung túc. Giống như có một Đấng Vô hình luôn dõi theo và bảo vệ tôi vậy.
2-1-2. Danh sách những điều bạn đã đạt được
Hãy ghi lại những thành công, chiến thắng, mục tiêu bạn đã từng thực hiện được trong quá khứ. Bài tập này sẽ khơi gợi sự tự tin của bạn rất nhiều nên nhất định hãy lấy giấy bút ra và liệt kê ngay nhé.
Điều quan trọng khi lập danh sách này là không so sánh với người khác. Đừng lấy tiêu chuẩn thành công của người khác để áp cho chính mình. Chỉ cần là những điều khiến bạn thấy tự hào, những thử thách bạn đã vượt qua được, những cố gắng đã được đền đáp thì chúng đều xứng đáng được ghi xuống và công nhận.
Ví dụ:
|
Những lúc xuống tinh thần, chỉ cần đọc lại danh sách này, bạn sẽ cảm thấy mình là một con người có giá trị, có năng lực và sự tự tin sẽ lại được nhen nhóm.
2-2. Đặt mình trong môi trường với những con người tích cực, không ngừng phát triển bản thân
Sự thật là môi trường có ảnh hưởng rất uy lực đối với suy nghĩ, hành vi, thói quen của chúng ta. Bạn thử nghĩ mà xem, nếu bạn thường xuyên ở bên những người tiêu cực, hay nói xấu người khác, hay bình phẩm, chê bai những chuyện không liên quan đến cuộc sống cá nhân bạn, thì năng lượng và sự tập trung của bạn cũng bị phân tán theo. Một cách tự nhiên bạn cũng sẽ chú ý tới những điều tiêu cực.
Những người bạn dành nhiều thời gian nhất để ở bên sẽ góp phần hình thành nên tương lai của bạn. Vì vậy, hãy cẩn trọng chọn cho mình những môi trường mà ở đó bạn có cơ hội nhận được những điều tích cực. Môi trường “Tam Bảo” theo tư tưởng của thầy Trần Việt Quân (người sáng lập hệ thống Trường Xanh Tuệ Đức) gồm Thầy hiền trí – Bạn tốt – Sách hay cũng rất đáng để tìm kiếm.
2-3. Giữ lời hứa với chính bản thân mình bằng thói quen hoàn thành
Đây là một cách cực kỳ hiệu quả và nền tảng để nâng cao hình ảnh tự thân. Việc bỏ dang dở những thứ đã bắt đầu, thói quen làm không đến nơi đến chốn chính là cách xói mòn lòng tự trọng và gặm nhấm hình ảnh tự thân khủng khiếp.
Vì vậy, hãy thử sức bằng việc mỗi ngày nhất định hoàn thành một nhiệm vụ nào đó do bạn tự đặt ra. Nội dung nhiệm vụ không cần phải to tát, thậm chí bạn nên đặt những nhiệm vụ hoàn toàn dễ dàng thực hiện, ví dụ như ghé vào 1 cửa hàng bạn để ý đã lâu mà chưa vào lần nào, sắp xếp và vứt bỏ những hóa đơn, thẻ tích điểm không cần thiết ở trong ví, nhắn tin hỏi thăm một người bạn thân lâu ngày chưa liên lạc…
Cách làm là chuẩn bị 1 mẩu giấy và ghi xuống 1 nhiệm vụ theo cấu trúc: Làm … cho đến trước ngày …/ … giờ.
Sau khi bạn hoàn thành nhiệm vụ đó trước thời hạn đã đặt ra, hãy ghi bằng bút đỏ xuống bên cạnh: Đã xong! và giữ tờ giấy lại.
Chỉ cần bạn hoàn thành khoảng 30-40 nhiệm vụ là bạn đã cảm thấy hình ảnh tự thân của mình khác trước rồi. Tuy nhiên, hãy biến nó thành thói quen và duy trì đều đặn. Bằng cách này, bạn sẽ cảm nhận được rằng mình là con người xứng đáng được tôn trọng, xứng đáng được người khác giữ lời hứa.
2-4. Tự ám thị (Affirmation)
Tự ám thị là cách bạn tự tuyên bố với chính mình những lời khẳng định tích cực về con người bạn. Bằng cách lặp đi lặp lại những lời tuyên bố này nhiều lần trong ngày và liên tục trong nhiều tháng, thậm chí là nhiều năm, bạn sẽ hình thành được niềm tin mới và ghim vào trong não hình ảnh tự thân mà bạn thực sự mong muốn.
Để việc tự ám thị đạt hiệu quả cao, cần lưu ý những điều sau:
- Dùng từ ngữ tích cực, tránh từ phủ định/từ mang sắc thái tiêu cực: thay vì nói “tôi sẽ không còn hồi hộp căng thẳng khi nói trước đám đông” thì hãy chuyển thành “tôi thuyết trình vô cùng tự tin trước tất cả mọi người”. Thay vì nói “tôi sẽ khỏi bệnh”, hãy nói “tôi luôn khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng”.
- Đưa cảm xúc của bạn vào lời khẳng định, thực sự sống với niềm tin đó: đây là yếu tố cực kỳ quan trọng, nếu bạn chỉ nói thôi mà không đặt suy nghĩ, tâm hồn, trí tưởng tượng của mình vào điều đó thì nó sẽ không trở thành hiện thực. Ví dụ, khi bạn nói “tôi là cô gái xinh đẹp, vô cùng thu hút” thì hãy nở nụ cười thật rạng rỡ, nhìn mình trong gương bằng ánh mắt lấp lánh, trìu mến, tự hào, yêu thương, và tưởng tượng ra hình ảnh bạn được trân trọng ở bất cứ nơi đâu bạn xuất hiện.
- Thực hành song song với các phương pháp 2.1 ~ 2.3 ở trên: tuy đây là cách rất phổ biến để nâng cao hình ảnh tự thân, nhưng nếu bạn chỉ tự ám thị thôi mà không áp dụng cả các cách đã nhắc đến ở trên thì sẽ khó có hiệu quả.
- Trước khi đi ngủ, ngay sau khi vừa ngủ dậy, khi ngâm mình trong bồn tắm là những thời điểm tuyệt vời để tự ám thị: lúc này, não ở trạng thái sóng alpha là trạng thái thư giãn, dễ chịu, thông tin sẽ dễ dàng đi vào tiềm thức và được lưu lại lâu hơn.
3. Tổng kết
Hình ảnh tự thân có ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, hầu hết mọi người không ý thức và nhận ra được sức ảnh hưởng đó. Vì vậy, trước hết hãy quan sát thực tế cuộc sống của bạn.
Hãy thử đánh giá công việc, thu nhập, gia đình, bạn đời, sức khỏe, các mối quan hệ hiện tại có khiến bạn hài lòng không?
Với những điểm chưa hài lòng, hãy đào sâu và suy ngẫm về tương lai mà bạn thực sự mong muốn.
Bạn muốn trở thành người như thế nào? Bạn muốn có được những gì? Bạn muốn kết nối với những ai? Bạn muốn kết quả như thế nào?
Sau đó, hãy áp dụng những phương pháp đã được hướng dẫn trong blog này để nâng cao hình ảnh tự thân, bạn sẽ có thể thay đổi cuộc sống theo chiều hướng như mình mong muốn.
