Phương pháp kích thích não bộ bao gồm 3 yếu tố quan trọng. Khi chúng ta áp dụng 3 yếu tố này vào việc đánh thức bộ não, không chỉ năng lực của bộ não được cải thiện mà mỗi ngày cũng sẽ trở nên rất khác.
Bài viết này sẽ giới thiệu với các bạn những phương pháp kích thích não bộ có thể dễ dàng thực hiện, kết hợp giữa vận động, thức ăn, âm nhạc và rèn luyện não.
Mục Lục
Yếu tố 1: Hiểu và sử dụng cơ chế của não để đánh thức bộ não – Phương pháp kích thích não bộ
Để kích thích não bộ, điều quan trọng đầu tiên là hiểu cơ chế của não. Cũng giống như để sử dụng hiệu quả một cái máy, chúng ta cần đọc và làm theo hướng dẫn sử dụng. Não cũng vậy. Khi hiểu cơ chế và điều khiển hoạt động theo cơ chế đó, chúng ta có thể kích hoạt tối đa sức mạnh của bộ não.
Dưới đây là những phương pháp kích thích não bộ dựa trên nguyên lý hoạt động của bộ não.
“Lập mục tiêu” giúp đánh thức não bộ
Hẳn ai trong chúng ta cũng từng tận hưởng cảm giác mãn nguyện và thành công khi thực hiện/hoàn thành được một mục tiêu nào đó mà mình nghĩ là hơi thử thách. Đối với não, cảm giác thành công khi đạt được mục tiêu chính là “niềm vui” và “phần thưởng”.
Lúc này, trong não sẽ sản sinh ra hormone có tên gọi là “Dopamine”.
Dopamine khiến con người thấy hạnh phúc và đạt khoái cảm, làm tăng khả năng xử lý thông tin, sức tập trung và khả năng ghi nhớ. Đồng thời, dopamine cũng liên quan mật thiết với “động lực”.
Nói cách khác, khi dopamine tiết ra, não sẽ được kích hoạt, khiến động lực và hiệu suất làm việc được gia tăng rõ rệt.
Vậy làm thế nào để cơ thể chúng ta dễ dàng sản sinh ra dopamine?
Một phương pháp hiệu quả đó là “thiết lập mục tiêu và lặp đi lặp lại quá trình đạt mục tiêu”.
Khi não đã một lần đạt được mục tiêu và nhận “phần thưởng” thì kể từ lần sau, chỉ cần nghĩ rằng “có thể đạt được” là cũng đã khiến dopamine tiết ra. Nói cách khác, dopamine sẽ được sản sinh 2 lần ở 2 thời điểm là lúc đặt ra mục tiêu và lúc đạt được mục tiêu đó trong thực tế.
Xem thêm: cải thiện trí nhớ
Bằng việc duy trì điều này, chúng ta sẽ hình thành được chu kỳ như sau:
Thiết lập mục tiêu mới
- Hào hứng và tràn đầy động lực
- Kết quả là đạt được mục tiêu đó
- Cảm giác thành công khiến động lực lại gia tăng
- Thiết lập mục tiêu tiếp theo
- Lại hào hứng và tràn đầy động lực
- Lại đạt được mục tiêu
…
Chu trình này được hình thành đồng nghĩa với việc chúng ta có thể duy trì được trạng thái dopamine liên tục được sản sinh và não luôn được kích hoạt.
Bí quyết là hãy lập những mục tiêu nhỏ, và cho phép mình ăn mừng chiến thắng mỗi khi hoàn thành được một mục tiêu. Điều này khiến não có nhiều cơ hội được nhận “phần thưởng” hơn, mỗi lần như vậy não lại tiết ra dopamine làm gia tăng động lực cố gắng cho mục tiêu tiếp theo.
“Áp lực vừa phải” thúc đẩy năng lực của não
Trong công việc, trong cuộc sống, có những thời điểm phải đối mặt với gian nan, thử thách, chúng ta phát huy được năng lực không ngờ tới, thể hiện một cách “xuất thần”.
Vậy điều gì xảy ra trong não chúng ta ở những thời điểm đó? Khi áp lực và sự căng thẳng tăng cao, trong não tiết ra một hormone gọi là “noradrenaline”.
Noradrenaline có tác dụng nâng cao sự tỉnh táo và sức tập trung, khiến não và cơ thể ứng biến xuất thần khi phải đối mặt với nguy hiểm.
Hẳn bạn cũng từng trải qua những lần khi deadline kề cận thì ngòi bút đột nhiên tuôn ra lai láng khiến bạn viết được những bản kế hoạch hoặc bản báo cáo chất lượng. Đây chính là ví dụ minh chứng cho việc áp lực vừa phải khiến noradrenaline tiết ra làm não được kích hoạt.
Nói cách khác, chúng ta có thể nâng cao hiệu suất làm việc của mình bằng cách ý thức chủ động tự tạo cho mình áp lực để noradrenaline tiết ra làm kích thích não.
Hãy thử áp dụng những cách tạo sự căng thẳng như tự giới hạn thời gian hoàn thành nhiệm vụ, đề nghị sếp/đồng nghiệp đặt ra deadline gấp rút và cam kết tuân thủ. Chắc chắn bạn sẽ cảm nhận hiệu suất làm việc được nâng cao nhờ sự căng thẳng này.
Tuy nhiên, đây là phương pháp “chiến đấu ngắn hạn”. Cách này sử dụng áp lực và căng thẳng vừa phải để đẩy hiệu suất lên cao trong thời gian ngắn.
Tuy có lợi điểm là tác dụng nhanh chóng, nhưng cần chú ý rằng phương pháp này không duy trì được lâu.
Nếu chúng ta liên tục cảm thấy căng thẳng và áp lực trong một thời gian dài thì mệt mỏi sẽ tích tụ, có thể dẫn đến cả thể chất lẫn tinh thần bị suy nhược.
Vì vậy, chúng ta hãy khéo léo sử dụng áp lực trong thời gian ngắn, kết hợp với phương pháp tăng động lực nhờ dopamine trong thời gian dài đã giới thiệu ở trên để cải thiện hiệu suất làm việc một cách không gượng ép và bền lâu.
Sáng kiến lóe lên nhờ “trải nghiệm đầu tiên” và “thư giãn”
Những ý tưởng và sáng kiến tuyệt vời được sinh trong thời điểm như thế nào nhỉ?
Xét từ góc độ của khoa học thần kinh, ý tưởng lóe lên khi những thông tin và ký ức được thu nạp trước đó được kết nối với nhau một cách ngẫu nhiên, tình cờ.
Lúc này, chất dẫn truyền thần kinh có tên gọi “Acetylcholine” đóng một vai trò quan trọng. Acetylcholine là chất có vai trò quan trọng trong học tập, ghi nhớ, thức tỉnh, ngủ, và cũng liên quan đến việc sinh ra sóng Theta. Người ta cho rằng “sáng kiến, ý tưởng” sẽ dễ nảy sinh khi não ở trạng thái sóng Theta.
Như vậy, nếu bạn muốn có ý tưởng và sáng kiến thì hãy tìm cách làm cho acetylcholine dễ sản sinh để não sinh ra sóng Theta.
Nghiên cứu đã cho thấy acetylcholine sẽ dễ tiết ra “khi bắt gặp những thứ mới mẻ”, “khi đặt chân tới một nơi chưa từng đến”, “khi sinh hoạt trong môi trường có nhiều kích thích mới mẻ”. Bạn hãy thử chủ động tạo cho mình những kích thích trong cuộc sống hàng ngày như đi làm trên con đường mới, vào một cửa hàng chưa từng vào bao giờ…
Mặt khác, acetylcholine cũng tiết ra khi chúng ta ở trạng thái thư giãn.
Ví dụ như khi ngâm mình trong bồn tắm, khi hơi ngà ngà say, khi ngủ gà ngủ gật, và cả những lúc mơ màng thả hồn bên ngoài cửa sổ không nghĩ ngợi gì cả.
Vì vậy, những thời điểm bạn cảm thấy bí ý tưởng, thay vì ngồi vò đầu bứt tai bên bàn làm việc, hãy cho phép mình thư giãn bằng cách đi tắm, ra công viên tản bộ, hoặc ăn trưa ở một nhà hàng bạn chưa bao giờ từng dùng bữa.
Tuy nhiên, có một điểm cần lưu ý: điều kiện để sáng kiến nảy sinh là phải có thông tin, dữ liệu đã được nạp vào trước đó. Vì vậy, không phải cứ đi tắm là sẽ nảy ra ý tưởng, mà bạn phải thường xuyên bổ sung thông tin liên quan đến vấn đề bạn đang suy nghĩ.
“Mở lòng” khi giao tiếp giúp kích thích não
Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng được truyền cảm hứng khi nói chuyện với người khác, những ý tưởng mới mẻ tuôn ra không ngừng.
Có thể bạn không để ý, nhưng việc “giao tiếp” trong cuộc sống hàng ngày thực ra là một hoạt động phức tạp sử dụng đến nhiều khu vực của não.
Khi trò chuyện trực tiếp với một ai đó, não phải thực hiện đồng thời nhiều hoạt động khác nhau như: nghe, hiểu, tóm tắt ý kiến dựa trên kinh nghiệm và trí nhớ của bản thân, truyền đạt cho đối phương, phán đoán cảm xúc của đối phương…, nhờ thế mà não được kích hoạt tổng hợp.
Mạng xã hội và email ngày càng phổ biến vì sự thuận tiện và nhanh chóng, nhưng để kích thích não thì việc gặp mặt và trao đổi trực tiếp sẽ hiệu quả hơn.
So với “giao tiếp phi ngôn ngữ”, lượng thông tin thu nhận được khi giao tiếp trực diện như biểu cảm gương mặt, động tác cử chỉ, ánh mắt, tông giọng, trang phục, khoảng cách với đối phương… nhiều hơn một cách áp đảo, não được kích thích trên phạm vi rộng nên hiệu quả kích hoạt cao.
Hơn nữa, một điều thú vị là khi giao tiếp với người khác, nếu chúng ta “mở lòng” thì việc kích thích não lại càng có hiệu quả. “Mở lòng” có nghĩa là chúng ta sẵn sàng chia sẻ về bản thân, đồng thời bày tỏ sự tin tưởng với đối phương.
Việc “tin tưởng người khác” có tác dụng kích hoạt não đã được nhóm nghiên cứu của Đại học Chapman (Mỹ) làm sáng tỏ dựa vào kết quả thí nghiệm.
Đồng thời, Tạp chí khoa học “Nature” cũng từng giới thiệu rằng khi được cảm thấy tin tưởng, não sẽ phản ứng và tiết ra một hormone là “oxytocin”.
Oxytocin có tác dụng làm ổn định tâm trạng, mang lại cảm giác hạnh phúc dễ chịu, và khiến ta cảm thấy yêu thương, tin tưởng người ở trước mặt mình.
Tóm lại, việc “mở lòng” trong giao tiếp giúp não của chúng ta được kích hoạt, chiếm được lòng tin của đối phương và còn có tác dụng kích hoạt não của đối phương nữa.
Khung thời gian não hoạt động tốt nhất là?
Trong một ngày, khung thời gian não dễ được kích hoạt nhất là khi nào? Câu trả lời là “buổi sáng”.
Khoảng thời gian 2~3 tiếng sau khi ngủ dậy buổi sáng được gọi là “Golden Time (Thời gian Vàng) của não” – là thời điểm não hoạt động hiệu quả nhất. Càng về chiều tối thì chúng ta bị mệt dần, năng lực xử lý của não cũng suy giảm.
Theo Bộ Lao động Phúc lợi Nhật Bản, con người có thể tập trung vào công việc/học tập tối đa là 12~13 tiếng sau khi ngủ dậy.
Như vậy, chúng ta có thể hiểu được tại sao nhiều chuyên gia về quản lý thời gian và hiệu suất làm việc thường khuyên rằng nên làm những nhiệm vụ đòi hỏi trí óc đầu tiên vào buổi sáng.
Ngoài ra, có một cách để nâng cao hiệu suất làm việc của não vào buổi sáng hơn nữa. Đó là kích thích não tiết ra “serotonin”.
Serotonin là hormone liên quan đến “tỉnh táo” và “bình ổn tinh thần”. Khi cơ thể tiết ra serotonin, chúng ta sẽ thức dậy sảng khoái và có thể bắt đầu một ngày mới với tâm trạng thoải mái.
Nói cách khác, điều này đồng nghĩa với việc hiệu suất của một ngày sẽ thay đổi tùy theo bạn có thể làm cho serotonin tiết ra bao nhiêu vào buổi sáng.
Cách hiệu quả để sản sinh serotonin là “tắm ánh nắng mặt trời”. Ánh nắng mặt trời có tác dụng kích thích việc tổng hợp serotonin trong cơ thể.
Ngoài ra, một cách khác nữa là “nhai kỹ”.
Vì vậy, hãy bắt đầu một ngày bằng việc đi bộ dưới ánh nắng mặt trời, và thưởng thức bữa sáng một cách chậm rãi, nhai kỹ. Chỉ một vài điều rất đơn giản này thôi nhưng cũng đủ khiến serotonin tiết ra làm não được kích hoạt, và bạn có thể đón một ngày với sự tích cực ngập tràn trong tâm hồn.
Phần thưởng cho não ~ tận hưởng bài hát yêu thích
Khoa học đã tìm thấy rằng khi thưởng thức âm nhạc yêu thích, trong não tiết ra “dopamine” mà chúng ta đã nhắc ở trên.
Dopamine giúp chúng ta thấy hưng phấn, gia tăng động lực, sự hào hứng.
Người ta cho rằng khi nghe nhạc cổ điển, não sẽ phát ra sóng Alpha, khiến não vừa thư giãn vừa được kích hoạt. Tuy nhiên, không nhất thiết cứ phải là nhạc cổ điển, chỉ cần là thể loại chúng ta yêu thích thì não sẽ dễ dàng phát ra sóng alpha.
Vì vậy, nếu bạn không thích nhạc cổ điển thì không cần phải ép mình nghe vì khi đó hiệu quả sẽ không cao, thậm chí còn phản tác dụng. Hãy tận hưởng những ca khúc mà thực sự khiến tâm hồn bạn được kích thích, rung động.
Yếu tố 2: Kích thích não bộ bằng việc luyện tập
Trước đây, người ta tin rằng sau khi trưởng thành, các tế bào thần kinh sẽ giảm dần đi theo thời gian. Tuy nhiên, những nghiên cứu mới nhất đã cho thấy con người luôn luôn có thể rèn luyện bộ não bằng cách luyện tập.
Để rèn luyện não, chúng ta cần tạo áp lực cao hơn một chút so với thông thường lên các khu vực trong não. Có rất nhiều trò chơi và ứng dụng “luyện não”, nhưng không cần sử dụng chúng, chúng ta vẫn hoàn toàn có thể rèn luyện bộ não chỉ bằng một chút chú ý trong cuộc sống hàng ngày.
Phần này sẽ giới thiệu đến các bạn những phương pháp luyện não đơn giản dễ thực hiện.
Khởi động não trước khi bắt nó làm việc
Trước khi chơi thể thao, việc khởi động nhẹ nhàng sẽ giúp cơ thể dẻo dai, bền bỉ và phát huy sức mạnh tốt hơn, tương tự như vậy, “khởi động” cũng rất tốt cho não. Việc khởi động giúp tăng chức năng nhận thức và khả năng ghi nhớ.
Phương pháp khởi động hiệu quả cho não là đọc thành tiếng và tính toán đơn giản.
Việc đọc thành tiếng hoặc tính toán đơn giản trước khi bắt tay vào học tập/làm việc sẽ giúp tăng hiệu suất công việc, nhớ lâu hơn, phong độ thể hiện của não cũng tốt hơn.
Ngoài ra, lưu ý các điểm sau sẽ giúp việc đọc thành tiếng và tính toán đơn giản đạt hiệu quả cao hơn.
Khi đọc thành tiếng, bạn hãy đọc nhanh hơn tốc độ bình thường, và đọc những văn bản khác với thông thường như ngoại ngữ, cổ điển, … sẽ khiến hiệu quả cao hơn.
Khi tính toán, hãy tập trung trong 1~2 phút cố gắng giải thật nhiều phép tính cộng trừ nhân chia đơn giản. Để khởi động, những phép tính đơn giản sẽ có hiệu quả cao hơn những phép tính phức tạp. Yếu tố quan trọng là bạn hãy tính thật nhanh.
Tường thuật trực tiếp tình hình như một phóng viên
Phương pháp kích thích não bộ này yêu cầu bạn hãy thử mô tả trực tiếp những gì mình đang nhìn thấy bằng cách nói thành tiếng. Ví dụ, trên đường đến trường, bạn hãy nói ra miệng khung cảnh đường phố, con người xung quanh, những điều bạn cảm nhận.
Khi làm điều này, não sẽ quan sát những chi tiết nhỏ nhặt và tự mình chủ động thu thập thông tin – là những thao tác mà thông thường chúng ta không chủ động làm.
Thông thường, con người chỉ chú ý đến những gì mình có hứng thú. Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ bỏ qua hầu hết các thông tin lọt vào mắt. Nhưng khi chúng ta cố gắng mô tả chúng bằng lời nói, thì ta sẽ bắt đầu chú ý đến những điều trước đó đã bỏ qua và phải quan sát thật kỹ.
Đồng thời, việc mô tả yêu cầu não phải làm nhiệm vụ suy nghĩ xem nên dùng từ ngữ như thế nào và lắp ghép thành câu, đoạn văn hoàn chỉnh.
Tiếp theo, việc nói thành tiếng cũng có ý nghĩa của nó. Thần kinh dưới lưỡi phụ trách cử động của lưỡi liên kết trực tiếp với não nên việc cử động lưỡi để nói ra thành tiếng có tác dụng kích hoạt não. Ngoài ra, việc này còn khiến tai chúng ta nghe được giọng nói của mình nên thính giác cũng được kích thích.
Bạn hãy thử áp dụng phương pháp kích thích não bộ này 10 phút mỗi ngày. Bài tập này giúp não được kích hoạt và còn rèn luyện năng lực tư duy, năng lực ngôn ngữ và năng lực biểu hiện.
Làm việc nhà là cách rèn luyện não bộ đa nhiệm và cao độ
Làm việc nhà là một phương pháp kích thích não bộ cao độ mà gần gũi. Bạn có thể nghĩ nó đơn điệu, nhưng thực ra làm việc nhà bao gồm những yếu tố thích hợp nhất để rèn luyện bộ não.
Ví dụ, dọn nhà. Đây là một chuỗi phán đoán và lựa chọn, vì não sẽ phải nghĩ nên bắt đầu dọn từ đâu trong phòng nào, thứ này nên vứt hay nên giữ lại, giữ lại thì nên cất ở đâu…
Ngoài ra, nếu bạn làm đồng thời nhiều nhiệm vụ (ví dụ vừa dọn dẹp vừa giặt quần áo), bạn sẽ phải tính toán các bước, và thực hiện song song những thao tác khác nhau về tính chất.
Hoặc, nấu ăn cũng là một công việc không chỉ đòi hỏi lựa chọn, phán đoán, lên kế hoạch mà còn sử dụng đầy đủ cả 5 giác quan, vì bạn sẽ phải lên thực đơn, chọn và chuẩn bị nguyên liệu, tính toán thời gian, điều chỉnh nhiệt độ, kiểm tra mùi vị, trang trí bày biện…
Não sẽ càng được rèn luyện hơn khi bạn đặt ra thời hạn phải hoàn thành cho mỗi công việc nhà.
Hơn nữa, làm việc nhà còn có một lợi ích khác đối với não. Đó là hình thành “thể lực cơ bản cho não”.
Khi não không có thể lực cơ bản, não sẽ không thể tiếp tục đưa ra chỉ thị về suy nghĩ. Khi đó, con người sẽ bị chi phối bởi những ham muốn nguyên thủy, bản năng như “muốn an nhàn”, “không thích làm những việc phiền phức”, và trở nên uể oải, để thời gian trôi qua vô ích.
Khi phải làm những công việc nhà gồm rất nhiều thứ lặt vặt, việc hoàn thành từng bước một mà không nề hà sẽ giúp rèn luyện thể lực cơ bản cho não.
Vừa được rèn luyện cơ bản vừa được kích hoạt nâng cao. Bạn có công nhận rằng làm việc nhà là phương pháp luyện não đơn giản mà đỉnh cao không?
Tính nhẩm là bài “tập tạ” cho não
Tính nhẩm có tác dụng luyện não thì chắc nhiều người đã biết, nhưng trong thời đại máy, thật dễ dàng bỏ cuộc khi muốn áp dụng phương pháp này.
Vì vậy, hãy cố tình đưa tính nhẩm vào trong những hoạt động cuộc sống hàng ngày.
Ví dụ, bạn hãy bắt đầu với những phép tính cộng đơn giản gần gũi như tính nhẩm số tiền của sản phẩm trong giỏ đồ khi đi siêu thị, hoặc tính tổng các con số trong biển số xe nhìn thấy trên đường… Khi đã quen rồi, bạn có thể luyện với những phép tính khó hơn như tính giá tiền sản phẩm sau thuế…
Tính nhẩm là quá trình cần thực hiện nhiều phép tính và ghi nhớ. Và ý nghĩa của bài tập này nằm ở việc tạo áp lực cho não, nên bạn không cần quá để ý đến đáp án đúng hay sai.
Tính nhẩm giống như bài tập tạ dành cho não. Bài tập này hơi nặng một chút, nhưng nếu cố gắng thì hiệu quả sẽ ngấm dần dần và bạn sẽ cảm thấy đầu mình “nhảy số” nhanh hơn.
Yếu tố 3: Tối ưu tình trạng cho não bằng vận động và thức ăn
Theo bạn, điều gì là quan trọng nhất để não được kích hoạt và phát huy tối đa khả năng của mình? Đầu tiên là cơ thể ở trạng thái khỏe mạnh.
Não dù gì cũng vẫn là một phần của cơ thể. Vì vậy, khi cơ thể mệt mỏi, thiếu dinh dưỡng, thì não sẽ không thể phát huy được khả năng. Đồng thời, ai cũng biết rằng khi bị mắc bệnh thì chức năng của não sẽ suy yếu.
Mọi phương pháp kích thích não bộ đều phải bắt đầu từ một cơ thể khỏe mạnh. Đây là tiền đề.
Phần tiếp theo này sẽ giới thiệu với các bạn những hình thức vận động và thực phẩm tốt cho não.
Vận động có lợi ích cực kỳ lớn đối với não
Ngoài tác dụng kích thích tuần hoàn máu trong khắp cơ thể, làm tăng lưu lượng máu lên não, vận động còn có những lợi ích tuyệt vời khác đối với việc kích hoạt não.
Nghiên cứu đã cho thấy khi vận động, cơ thể tiết ra “dopamine”, “acetylcholine”, “serotonin”. Bạn đã biết tác dụng của những chất dẫn truyền thần kinh này ở các phần trên. Như vậy, bản thân việc vận động đã liên kết trực tiếp với việc kích hoạt não.
Hơn nữa, nghiên cứu của Đại học Pittsburg (Mỹ) đã chứng minh vận động hiếu khí có hiệu quả làm tăng tế bào thần kinh của “hồi hải mã” là cơ quan quan trọng với trí nhớ của não.
Để vận động kích hoạt não, bạn không cần thiết phải tập những môn thể thao khắc nghiệt hoặc những bài tập “muốn sụm” luôn. Bạn chỉ cần thực hiện vận động nhẹ (đi bộ, tập thể dục, đạp xe…) kết hợp hít thở trong khoảng 30 phút.
Tuy nhiên, điều quan trọng là duy trì đều đặn hàng ngày.
Nếu bạn không thể dành riêng hẳn ra 30 phút để tập luyện thì hãy cố gắng tận dụng thời gian đi làm, đi chợ để đi bộ nhanh và hít thở. Nếu ý thức thực hiện được hàng ngày, bạn vẫn có thể kích thích não bộ và làm tăng thể tích của hồi hải mã.
Thực phẩm tốt cho não (super food) là?
Những thực phẩm giúp tăng cường chức năng của não gồm có:
Flavonoid – một loại polyphenol có tác dụng chống oxy hóa – có hiệu quả thúc đẩy máu lên não, giảm stress oxy hóa, tái sinh tế bào thần kinh…
Flavonoid có nhiều trong rau củ quả.
- Thực phẩm chứa nhiều flavonoid
Hầu hết các loại rau củ quả, trà xanh, nước ép hoa quả nguyên chất 100%, đậu nành, sô-cô-la giàu cacao.
- Những thực phẩm sẽ chuyển hóa thành nguyên liệu cho các chất dẫn truyền thần kinh
Khi cơ thể thiếu các chất dinh dưỡng là cơ sở cho các chất dẫn truyền thần kinh thì khả năng là não sẽ không sản sinh ra được các chất đó. Phần này sẽ giới thiệu với các bạn những thực phẩm sẽ trở thành dinh dưỡng cho dopamine, acetylcholine và serotonin.
Nguyên liệu của Dopamine: Tyrosine
Chứa nhiều trong thịt, sữa bò, hạnh nhân, đậu phộng…
Nguyên liệu của Acetylcholine: Lecithin
Chứa nhiều trong lòng đỏ trứng, đậu nành, ngũ cốc, cá, dầu mè, gan, lươn,…
Nguyên liệu của Serotonin: Tryptophan
Chứa nhiều trong chế phẩm từ sữa (sữa bò, sữa chua, phô mai…), sản phẩm đậu nành (đậu nành, đậu phụ, tương miso, xì dầu), các loại hạt, chuối, trứng
- Thực phẩm giúp tăng cường sự linh hoạt của não
Chất béo không bão hòa có nhiều trong cá có tác dụng làm tăng sự linh hoạt của não và thúc đẩy truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh dễ dàng hơn. Trong đó, được biết đến nhiều nhất là DHA (axit docosahexaenoic) và EPA (axit eicosapentaenoic).
- Thực phẩm chứa nhiều DHA và EPA
Cá ngừ, cá thu, cá mòi, cá cam Nhật Bản…
Như vậy, bạn có thể thấy rằng những thực phẩm giúp kích hoạt não chứa nhiều trong “bữa ăn hàng ngày” của chúng ta.
Nếu bạn tìm kiếm một loại thực phẩm siêu nhiên giúp não phát triển ngay lập tức, thì thật đáng tiếc phải thành thật với bạn rằng, không có thứ nào như vậy.
Ngoài ra, cũng cần lưu ý rằng nếu nạp vào cơ thể một loại thực phẩm nào đó quá nhiều cũng có nguy cơ gây tổn hại tới sức khỏe.
Điều quan trọng là hãy nạp các chất dinh dưỡng có ích cho não một cách cân bằng, tránh để thiếu cũng như thiên lệch.
Cho não nghỉ ngơi đầy đủ bằng giấc ngủ chất lượng
Nhiều người có ý nghĩ rằng “nếu ngủ ít hơn mà cơ thể vẫn khỏe mạnh thì mình sẽ làm được biết bao nhiêu việc…” Tuy nhiên, nhiều người thành công trong thế giới hiện đại như Bill Gates, Jeff Bezos được biết đến là những người đánh giá cao vai trò của giấc ngủ và đảm bảo ngủ đủ để làm việc hiệu quả.
Thiếu ngủ làm suy giảm hầu hết chức năng của não như khả năng phán đoán, khả năng chú ý, sức tập trung, năng lực làm việc, ghi nhớ… Một trường đại học đã làm thí nghiệm giới hạn thời gian ngủ của nhóm sinh viên có thành tích thuộc top 10% xuống dưới 7 tiếng, kết quả là thành tích của nhóm này rớt xuống nhóm 9% ở cuối.
Để não hoạt động tốt, việc tối ưu môi trường cho một giấc ngủ sâu và chất lượng là hết sức quan trọng.
Những yếu tố cần lưu ý đó là:
- Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian
- Không ăn ngay trước khi ngủ
- Hạn chế caffeine
- Không dùng máy tính, điện thoại trước khi ngủ
- Ngủ trong phòng tối hoàn toàn
- Sau khi thức dậy, tắm nắng mặt trời
Cuộc sống bận rộn khiến chúng ta khó lòng duy trì thời gian ăn ngủ cố định hàng ngày, nhưng bạn hãy bắt đầu từ những việc có thể làm ngay như không sờ vào điện thoại trước khi ngủ…
Loại bỏ “tạp niệm” để não nghỉ ngơi
Gần đây, “thiền” ngày càng được mọi người chú ý như một phương pháp hiệu quả giúp não nghỉ ngơi.
Có thể bạn đã từng nghe nhiều doanh nhân nổi tiếng thực hành thiền đều đặn, hoặc nhiều công ty đưa thiền vào áp dụng như biện pháp đối phó stress cho nhân viên.
Não là một cơ quan liên tục hoạt động. Ngay cả những lúc chúng ta chỉ ngồi mơ màng không ý thức gì nhưng trong đầu vẫn thường xuyên hiện lên nhiều ý nghĩ vẩn vơ. Và những “tạp niệm” này chính là một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến não mệt mỏi.
Thiền giúp hạn chế năng lượng tiêu phí cho “tạp niệm” để não được nghỉ ngơi.
Có nhiều loại thiền nhưng ở đây sẽ giới thiệu với các bạn phương pháp “thiền chánh niệm” (mindfulness).
- Ngồi thẳng lưng trên ghế và nhắm mắt. Không bắt chéo chân, hai tay đặt trên đầu gối.
- Hướng ý thức vào cảm giác của cơ thể. Ví dụ như cảm giác đầu gối và tay chạm nhau, cảm giác chân đặt trên sàn nhà…
- Hít thở tự nhiên, tập trung vào cảm giác khi thở như không khí đi qua mũi, chuyển động của bụng…
- Nếu tạp niệm trỗi dậy, nhận ra điều đó và lại hướng ý thức về việc hít thở.
Bạn không cần thiền lâu, mỗi lần chỉ cần 5~10 phút, quan trọng là duy trì đều đặn hàng ngày.
Có thể bạn quan tâm: Định vị bản thân – Làm chủ cuộc đời
Tổng kết
Nếu trên đời có loại thần dược hay tuyệt kỹ nào giúp bộ não hoạt động hết công suất ngay lập tức thì tôi sẽ không ngần ngại chia sẻ nó ngay với bạn. Nhưng đáng tiếc là không tồn tại thứ nào như vậy cả. Duy trì trạng thái khỏe mạnh cả thể chất lẫn tinh thần, rèn luyện bằng các bài tập, hiểu cơ chế/đặc tính để sử dụng khéo léo… Người ta cứ hay coi thường những thứ đơn giản mà không hiểu được rằng những cách thức đơn giản và cơ bản mới là “vương đạo”.
Nếu bạn có thể áp dụng triệt để và duy trì ít nhất 1~2 phương pháp kích thích não bộ đã giới thiệu trong bài viết này, chắn chắn bộ não của bạn sẽ hoạt động tốt hơn.
Hãy thử bắt đầu từ những cách bạn thấy đơn giản, và cảm nhận bộ não cũng như chất lượng cuộc sống của mình trở nên tốt hơn bạn nhé!
Cảm ơn bài chia sẻ rất hay và hữu ích
Cảm ơn bạn nhé!